Ekspansja na nowe sektory lub rynki (49%) i osiągnięcie wzrostu (47%) to priorytety dla polskich sukcesorów (następna generacja właścicieli firm rodzinnych – NextGen) w ciągu najbliższych dwóch lat. Większość NextGen, 75% w Polsce i 82% na świecie, jest osobiście zainteresowana generatywną sztuczną inteligencją, ale ponad 40% firm rodzinnych w Polsce jeszcze się nią nie zajęło, a tylko 7% ją wdrożyło.
Następcy obecnych właścicieli firm w 58% oceniają, że ich rodzice lub członkowie rodziny obecnie u sterów firm (tzw. Current Gen) mają duży problem z przejściem na emeryturę. Przy czym 67% z nich uważa, że sprawdzenie się w roli nowego lidera będzie trudne. Jednocześnie 60% przedstawicieli pokolenia NextGen w Polsce jest świadomych istnienia planu sukcesji, choć niektórzy z nich nie byli zaangażowani w jego opracowywanie, jednak 5% nie wie, czy taki plan w ogóle istnieje – wynika z raportu “Polski Sukcesor: na ścieżce wzrostu i ekspansji” opracowanego przez PwC Polska.
Kto wygra w polskiej grze o przyszłość biznesu?
Sukcesorzy w Polsce uważają, że mogą wnieść największą wartość dodaną w zakresie ekspansji międzynarodowej, profesjonalizacji i modernizacji praktyk zarządzania oraz posiadania strategii biznesowej dostosowanej do ery cyfrowej. To twarde podejście do biznesu różni nowe pokolenie polskiego biznesu od ich odpowiedników w części dojrzałych krajów na świecie.
– Polska jak i jej rodzimy biznes znajduje się w unikalnym momencie – wielu przedsiębiorców zastanawia się jak będzie wyglądać kolejne 20 lat. 53% firm rodzinnych w Polsce (w porównaniu z 32% na świecie) znajduje się w rękach pierwszego pokolenia, a 47% przeszło w ręce drugiego lub kolejnych pokoleń (w porównaniu z 68% na świecie). Aktualnie wielu właścicieli ma już 60-70 lat a w najbliższej dekadzie możemy spodziewać się zmiany warty na stanowiskach kierowniczych w firmach rodzinnych. NextGen, czyli następna generacja liderów firm rodzinnych, zazwyczaj w wieku od wczesnej dorosłości do początku lat czterdziestych zbliża się do objęcia stanowisk zarządczych” – mówi Piotr Woźniakiewicz, partner PwC Polska, lider zespołu planowania sukcesji.
– Każde z pokoleń ma swoje priorytety i inne spojrzenie. Pokolenie sukcesorów w Polsce pozytywnie ocenia swoje możliwości i ambicje zawodowe, ale 58% z nich uważa, że zdolność lub gotowość Current Gen – obecnego pokolenia właścicieli – nestorów do przejścia na emeryturę jest trudnym aspektem sukcesji, a 67% uważa, że sprawdzenie się w roli nowego lidera / członka zarządu będzie trudne. Liczne wyzwania technologiczne nie są więc na dziś głównym priorytetem dla firm rodzinnych. Ponad 40% firm rodzinnych w Polsce nie zajęło się jeszcze generatywną sztuczną inteligencją, a tylko 7% ją wdrożyło. Co więcej, tylko 12% firm rodzinnych w Polsce ma osobę lub zespół w firmie bezpośrednio odpowiedzialny za generatywną sztuczną inteligencję” – mówi Krzysztof Sieczkowski, partner PwC Polska, lider praktyki polskich firm prywatnych.
Ambicje to za mało
Choć przedstawiciele NextGen są pozytywnie nastawieni do możliwości jakie stwarzają nowe technologie zwłaszcza sztuczna inteligencja, to 74% z nich przyznaje, że AI wydaje się ewoluować tak szybko, że trudno za nią nadążyć (tak myśli 66% badanych na świecie). Tylko 14% sukcesorów w Polsce uważa, że generatywna sztuczna inteligencja zwiększy rentowność firmy w ciągu najbliższych 12 miesięcy w porównaniu do 21% na całym świecie a 53% uważa, że GenAI może zwiększyć ryzyko związane z cyberbezpieczeństwem. Jednocześnie jedynie 12% firm rodzinnych w Polsce ma osobę lub zespół w firmie bezpośrednio odpowiedzialny za generatywną sztuczną inteligencję. Kluczowe korzyści płynące ze sztucznej inteligencji są postrzegane przez polskich NextGen jako zwiększona produktywność pracowników, oszczędność kosztów i usprawnienie procesu podejmowania decyzji zaś narzędzia AI są również postrzegane jako pomoc dla polskiego biznesu w zakresie wdrażania nowych technologii, podnoszenia umiejętności cyfrowych pracowników, inwestowania w innowacje, badania i rozwój oraz osiągania wzrostu.
– Firma rodzinna z definicji trwa i rozwija się na pokolenia, a to oznacza regularne przechodzenie przez sukcesję międzypokoleniową i zmiany na świecie – ekonomiczne, społeczne i technologiczne. Jeśli jesteśmy ambitni – a polskie firmy rodzinne są bardzo ambitne – nie tylko podlegamy zmianom, ale sami je kreujemy. Przedsiębiorczość pierwszego pokolenia jest przecież czymś innym, niż pokolenia trzeciego. Zarządzanie ładem firmowym i rodzinnym wymaga ciągłego rozwoju – uczenia się i od-uczania, tak na poziomie kompetencji, jak nastawienia i wyobraźni” – mówi Dariusz Duma, dyrektor wykonawczy Family Business Network Poland.
Zaufanie towarem deficytowym
Przedstawiciele pokolenia polskich sukcesorów mają mniej pozytywne odczucia niż pokolenie Current Gen, jeśli chodzi o poziom zaufania w rodzinie. Tylko 21% uważa, że istnieje jego wysoki poziom między członkami rodziny a osobami spoza rodziny w firmie, podczas gdy 44% sądzi, że istnieje wysoki poziom zaufania między nimi a obecnymi założycielami.
Jednocześnie 40% przedstawicieli pokolenia NextGen w Polsce uważa, że konsumenci mają niski poziom zaufania do firm w zakresie odpowiedzialnego korzystania z nowych technologii (w porównaniu do 21% na świecie). Jednak większość sukcesorów biorących udział w badaniu planuje związanie swojej przyszłości z firmą rodzinną i dalszy rozwój swojego zaangażowania i odpowiedzialności za rodzinny biznes – 42% przedstawicieli NextGen w Polsce chciałoby mieć już rolę kierowniczą w ciągu najbliższych pięciu lat.
