Zmiany technologiczne, niepewność gospodarcza, zmiany demograficzne i zielona transformacja to główne czynniki, które będą kształtować rynek pracy do 2030 roku. Jak przygotować się na nadchodzące zmiany? Które umiejętności będą kluczowe? Jakie zawody zyskają na znaczeniu, a jakie znikną w ciągu najbliższych lat?
Rok 2024 był rokiem możliwości dla kandydatów, którzy wykazywali się zaangażowaniem, otwartością do nauki i zmiany oraz doświadczeniem i wiedzą w konkretnych dziedzinach. – Niskie bezrobocie, niedobory talentów, odpływ pracowników z Ukrainy, ograniczenia w pozyskiwaniu i zatrudnianiu pracowników z Dalekiego Wschodu, a także zmiany ekologiczne, społeczne i technologiczne kreują wiele możliwości na rynku pracy. – podkreśla Ewelina Glińska-Kołodziej, Dyrektor Operacyjny agencji zatrudnienia Trenkwalder.
A jak będzie wyglądać rynek pracy w ciągu najbliższych pięciu lat? Według raportu „Przyszłość miejsc pracy 2025” (Future of Jobs Report 2025”) Światowego Forum Ekonomicznego1, rynek pracy będzie zdeterminowany przez takie makrotrendy, jak zmiany technologiczne, niepewność gospodarcza, zmiany demograficzne i zielona transformacja. Trendy te wpłyną na miejsca pracy, pożądane umiejętności kandydatów oraz strategie zatrudnienia, jakie pracodawcy będą wprowadzać, aby dostosować się do nadchodzących zmian.
TRENDY, KTÓRE ZMIENIĄ RYNEK PRACY
Najbardziej transformacyjnym globalnym trendem będzie zwiększenie dostępu do technologii cyfrowych – zarówno w obszarze sztucznej inteligencji i przetwarzania informacji, robotyce i automatyzacji, jak i w wytwarzaniu, magazynowaniu i dystrybucji energii. Nasz rynek także będzie musiał dostosować się do tych trendów i… nadrobić zaległości. Według raportu Międzynarodowej Federacji Robotyki, gęstość robotyzacji w Polsce wynosi 78 przy średniej światowej wynoszącej 162.
– Dotychczasowe niskie koszty pracy nie wymuszały szybkiego tempa automatyzacji, jednak wzrost płacy minimalnej i łącznych kosztów pracowników w Polsce powoduje, że trend ten będzie się odwracał nie tylko w przypadku procesów produkcyjnych. Według analiz rynkowych płace urosły w ubiegłym roku o ok. 10 proc., co było podyktowane w głównej mierze wysokim wzrostem płacy minimalnej. W 2025 roku również można się spodziewać podwyżek, jednak z pewnością niższych. Prognozujemy, że będzie to średni wzrost o ok. 7 proc. – mówi Ewelina Glińska – Kołodziej.
Z kolei napięcia geopolityczne, wzrost ograniczeń w handlu i inwestycjach, zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi czy Chinami mogą bardziej skłaniać pracodawców do outsourcingu czy reshoringu swoich operacji. Łagodzenie zmian klimatycznych to kolejny ważny trend transformacyjny, który zwiększy nacisk na zarządzanie środowiskowe i napędzi zapotrzebowanie na zawody związane z tym obszarem. Jesteśmy także świadkami starzenia się społeczeństwa i spadku liczby osób w wieku produkcyjnym, głównie w krajach o wyższych dochodach (trend widoczny także w Polsce) z jednej strony i wzrostu liczby osób w wieku produkcyjnym, głównie w krajach o niższych dochodach. To spowoduje wzrost zapotrzebowania na kadry w sektorze zdrowia/opieki społecznej w krajach wysoko rozwiniętych, a w sektorze edukacji w krajach mniej rozwiniętych. Spowolnienie gospodarcze i inflacja mają wpłynąć na przekształcenie działalności w 42 proc. badanych w raporcie firm i związane z tym redukcje etatów. Przewiduje się, że w wyniku transformacji strukturalnej rynku pracy zniknie ok. 92 mln miejsc pracy, ale też powstanie ok. 170 mln nowych miejsc pracy, co daje wzrost netto globalnego zatrudnienia o 7 proc.
KOMPETENCJE NA WAGĘ ZŁOTA
Rozwój technologii cyfrowych, w tym AI i big data, sprawia, że najszybciej rośnie zapotrzebowanie na umiejętności związane z technologią, m.in. w obszarze programowania, cyberbezpieczeństwa i analizy danych. Sytuacja geopolityczna i niepewność gospodarcza promuje kompetencje, takie jak kreatywne myślenie, odporność na stres, myślenie analityczne, elastyczność i umiejętność szybkiego dostosowania się do zmian – te umiejętności będą niezbędne na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. Z kolei starzejące się społeczeństwo i luka kompetencyjna na rynku pracy, powodują wzrost zapotrzebowania na umiejętności związane z zarządzaniem talentami, nauczaniem i mentoringiem, a także motywacją i samoświadomością.
Transformacja rynku pracy, której jesteśmy świadkami, sprawia że pracodawcy będą zwracać większą uwagę na wszechstronność kompetencji kandydatów do pracy i ich gotowość do zmian.
– Twarde umiejętności i wiedza to nie wszystko. Coraz częściej wskazuje się takie kompetencje, jak analiza problemów, podejmowanie decyzji, planowanie strategiczne czy wszelkie kompetencje interpersonalne. A tych niestety brakuje wśród pracowników. – mówi Ewelina Glińska – Kołodziej.
Ekspertka z agencji Trenkwalder wskazuje też, że miękkie umiejętności będą się coraz bardziej liczyć wśród kadry zarządzającej:
– Możemy być pewni, że w kolejnych latach pracodawcy będą przykładać jeszcze większą wagę do właściwego doboru liderów. To właśnie w ich rękach będzie trudna rola pozyskiwania i utrzymywania pracowników w firmie. To oni będą się mierzyć z niskim bezrobociem, rosnącymi kosztami pracy, wysoką konkurencją, międzypokoleniowymi zespołami, niedoborem talentów, odpowiedzią na dynamikę zmian technologicznych, gospodarczych i legislacyjnych. – podkreśla Ewelina – Glińska Kołodziej, Dyrektor Operacyjny agencji zatrudnienia Trenkwalder.
ZAWODY Z PRZYSZŁOŚCIĄ I ZNIKAJĄCE Z RYNKU
Postęp technologiczny zmienia na naszych oczach strukturę rynku pracy. Zawody związane z technologią są najszybciej rosnącymi zawodami pod względem procentowym. Na znaczeniu zyskują specjaliści ds. big data, inżynierowie fintech, specjaliści ds. AI i uczenia maszynowego oraz programiści i twórcy aplikacji, a także specjaliści digitalizacji i automatyzacji.
Zwiększać się będzie rola pracowników na tzw. pierwszej linii frontu, m.in. pracowników budowlanych i w gospodarstwach rolnych, pracowników logistyki, w tym kurierów, sprzedawców oraz pracowników przemysłu spożywczego. Zawody związane z opieką, takie jak pielęgniarki/-rze, pracownicy socjalni i doradcy zawodowi oraz opiekunowie osób starszych, również mają znacząco wzrosnąć w ciągu najbliższych pięciu lat, obok zawodów edukacyjnych, takich jak nauczyciele szkół wyższych i średnich.
Zawody związane z zieloną i energetyczną transformacją, takie jak specjaliści ds. pojazdów autonomicznych i elektrycznych, inżynierowie ochrony środowiska oraz inżynierowie energii odnawialnej, także znajdują się wśród zawodów zyskujących na znaczeniu.
Rozwój nowych technologii, digitalizacja i przenoszenie kolejnych obszarów naszego życia do sfery online, wpływa z kolei na zanikanie takich zawodów, jak pracownicy obsługi biletowej, asystenci administracyjni, telemarketerzy, przedstawiciele handlowi, pracownicy sprzedaży obwoźnej, pracownicy kiosków czy uliczni sprzedawcy, pracownicy ewidencji materiałowej i magazynowej. Te zawody mają odnotować największy spadek w liczbach bezwzględnych. Podobnie, firmy spodziewają się, że najszybciej zanikające zawody to urzędnicy pocztowi, kasjerzy bankowi i pracownicy wprowadzający dane. Rozwój AI już zagraża także takim zawodom kreatywnym jak graficy.
Transformacja rynku pracy jest nieuchronna. Technologie, zmiany demograficzne, kryzys klimatyczny – te wszystkie czynniki będą miały wpływ na to, jak będą wyglądały nasze kariery. Inwestowanie w rozwój kompetencji, zwłaszcza w obszarze technologii i umiejętności miękkich będą kluczowe.
– Rok 2025 będzie na pewno dynamiczny, podobnie jak kolejne lata. Do tej dynamiki warto się przyzwyczaić, bo z perspektywy kandydatów gotowość do zmian i ciągłego kształcenia to wartość i sposób na pozyskanie satysfakcjonującego zatrudnienia. – podkreśla Ewelina Glińska-Kołodziej, Dyrektor Operacyjny agencji zatrudnienia Trenkwalder.
Mat. informacyjny Trenkwalder Polska
