W ciągu ostatniego roku wzrósł poziom zaufania Polaków wobec rządu (+5 p.p.), mediów (+3 p.p.), biznesu (+3 p.p.) oraz organizacji pozarządowych (+6p.p.). Mimo to Polska pozostaje jednym z najbardziej nieufnych narodów na świecie – pokazała tegoroczna edycja globalnego raportu Edelman Trust Barometer.

Opracowany przez analityków Edelmana wskaźnik zaufania Trust Index w 20 na 28 badanych krajów nie przekracza 50 punktów, a jest to poziom, od którego możemy mówić o obecności zaufania w społeczeństwie.

W 2018 roku wartość Trust Index dla Polski wyniosła 39 punktów – co plasuje nas na piątym miejscu wśród najbardziej nieufnych narodów. Niższe wyniki notowano w Rosji, Japonii i Irlandii. Warto jednak pamiętać, że w 2017 roku byliśmy na drugim miejscu od końca – bardziej nieufni byli tylko Rosjanie. Najwyższe wartości Trust Index odnotowano w Chinach (74 pkt), Indonezji (71 pkt) i Indiach (68 pkt).

Amerykanie nieufni jak nigdy dotąd

Najbardziej zaskakujące wyniki Trust Barometer 2018 dotyczą Stanów Zjednoczonych, gdzie odnotowano największy na świecie spadek zaufania wobec rządu, mediów i biznesu. W skali rok do roku wskaźnik Trust Index spadł z 52 do 43 punktów.

Firmy oraz organizacje pozarządowe cieszą się największym zaufaniem

W skali globalnej największym zaufaniem darzone są firmy z sektora technologicznego, a za najmniej wiarygodny postrzegany jest sektor usług finansowych. Znaczące spadki odnotowała również branża motoryzacyjna. Pozytywne wyniki odnotowują natomiast pracodawcy, do których zaufanie rośnie w większości badanych państw. W Polsce pracodawcom ufa 68 proc. badanych (o 12 p.p. więcej niż w poprzedniej edycji badania).

Według autorów badania jest to szansa dla firm z sektora prywatnego. Dzięki dobrze opracowanej strategii komunikacji, przedsiębiorstwa mogą stać się w ciągu najbliższych lat wiarygodnymi źródłami informacji, szczególnie w obliczu postępującego spadku zaufania do mediów (w tym także społecznościowych).

Eksperci technologiczni i naukowcy w cenie

W ostatnich latach badania Trust Barometer wykazywały, że najbardziej ufamy osobom „takim jak my”. Trend ten przekładał się na wzrost popularności twórców internetowych – youtuberów czy blogerów. W tegorocznych, globalnych wynikach Trust Barometer dostrzegamy zwrot ku profesjonalnym źródłom informacji. Największym zaufaniem darzymy ekspertów z obszarów technologii i nauki. Według respondentów najmniej wiarygodnymi grupami byli zaś przedstawiciele rządu oraz dziennikarze.

Media w kryzysie, zagrożeniem fake newsy

Według danych z tegorocznego raportu Trust Barometer mediom nie ufa aż 22 z 28 badanych narodowości. Co więcej, 65 proc. respondentów uważa, że obecnie dziennikarzom bardziej zależy na wyprzedzeniu innych redakcji w publikacji wiadomości, niż na rzetelnym przekazywaniu faktów. W pogoni za newsem cierpi zaś jakość materiału i jego wiarygodność.

Niewiele mniej, bo 63 proc. badanych uważa, że przeciętny odbiorca nie jest w stanie odróżnić rzetelnego materiału dziennikarskiego od fake newsa, a 59 proc. przyznaje, że coraz trudniej określić, czy konkretna wiadomość pochodzi ze sprawdzonego źródła.

Polska zajmuje siódme miejsce od końca w kategorii zaufania do mediów (34 proc. w 2018 roku wobec 31 proc. w 2017 roku) i jest klasyfikowana jako kraj, w którym społeczeństwo nie ufa mediom.

Z globalnych wyników wyłania się obraz odbiorcy mediów jako osoby rozczarowanej poziomem otaczających go informacji. Ludzie zaczęli unikać kontaktu z mediami – ponad połowa ankietowanych sięga po newsy rzadziej niż raz w tygodniu. Podchodzą też z coraz większym dystansem do informacji znalezionych w sieci. 7 na 10 osób niepokoi się tym, że fake newsy używane są jako „broń” w różnego rodzaju starciach politycznych czy światopoglądowych. W takich krajach jak Niemcy, Irlandia czy Szwecja dziennikarze są postrzegani jako o wiele bardziej wiarygodne źródło informacji niż media społecznościowe czy wyszukiwarki. Co ciekawe – ten trend nie dotyczy (jeszcze) Polski – należymy do grupy krajów, gdzie poziom zaufania do dziennikarzy i wyszukiwarek jest zbliżony. Podobne tendencje zaobserwowano w Turcji, Meksyku czy Kolumbii – mówi Magda Zwolińska, partner w Lighthouse, firmie reprezentującej sieć Edelman w Polsce. Nie ma wątpliwości, że ten trend z Europy Zachodniej niebawem dotrze także do nas. Póki co jednak Kowalski na równi wierzy redakcji dziennika jak i temu, co znajdzie na profilu FB znajomego. To pokazuje, jak duża odpowiedzialność spoczywa na osobach zawodowo zajmujących się komunikacją i jak wiele mamy jeszcze do zrobienia w obszarze walki z fake newsami i edukacji w tym zakresie – dodaje M. Zwolińska.