Wysoka ocena własnych umiejętności, niechęć do awansu pionowego i ogromne przywiązanie do obranej ścieżki kariery to tylko niektóre obserwacje z tegorocznego badania programistów portalu Stack Overflow. Wyniki dostarczają rekruterom wielu interesujących informacji, które mogą pomóc nie tylko w zatrudnieniu, ale też zrozumieniu długofalowych potrzeb programistów. Jak pokazuje badanie, innych niż większości pracujących osób.

Badanie portalu Stack Overflow to jedna z ważniejszych lektur dla każdego, kto profesjonalnie zajmuje się branżą IT. W dniach 23 stycznia do 14 lutego blisko 90 tysięcy programistów wzięło udział w dwudziestominutowej ankiecie odpowiadając na pytania m.in. o własny rozwój, pożądane technologie i oczekiwania wobec pracodawców.

Z przedstawionych wyników wyłania się ciekawy obraz współczesnego programisty. Jak rezultaty badania przekładają się na naszą rzeczywistość? Czy pracodawcy są gotowi, by sprostać wymogom rynku i przedstawić ofertę ciekawą z punktu widzenia pracownika w jednej z najszybciej rozwijających się branż na świecie?

20-latek z 10-letnim doświadczeniem

Aż 80 proc. deweloperów deklaruje, że programowanie jest ich pasją, którą rozwijają również po pracy, na przykład w ramach indywidualnych projektów. Około 65 proc. ankietowanych udziela się w projektach typu open source. Jest to szczególnie popularne (choć nie tylko) na początkowych etapach kariery, kiedy takie projekty dają szansę na zdobycie doświadczenia i czerpania z wiedzy innych programistów.

Ten trend staje się widoczny w CV kandydatów – powoli standardem staje się, dodawanie linków do swoich profili na Stack Overflow, GitHubie lub podobnych platformach. W ten sposób dają pracodawcy możliwość wglądu w jakość kodu jeszcze przed rozpoczęciem rozmów.

Wśród programistów pasja rodzi się bardzo wcześnie – 18,5 proc. miało nie więcej niż 11 lat, kiedy napisało swoją pierwszą linijkę kodu. Ponad połowa ankietowanych zaczęła jeszcze przed 16 rokiem życia. Obserwujemy więc grupę, która od wieku nastoletniego nie tylko wie, co chce robić, ale też aktywnie zdobywa kompetencje w tym kierunku. Z obecnym dostępem do projektów open source, stary dowcip o dwudziestoparolatku z 10 letnim doświadczeniem zaczyna powoli przypominać rzeczywistość.

A co programiści myślą sami o sobie? Na pytanie o ocenę własnych kompetencji, prawie 70 proc. stwierdziło, że ich umiejętności przewyższają średnią, podczas gdy tylko niecałe 10 proc. zadeklarowało, że ich umiejętności są poniżej ogółu. Jak sugeruje Stack Overflow, przy tak dużej próbie wydaje się to nieprawdopodobne, sporo jednak nam mówi o pewności siebie wśród programistów i wyzwaniach, jakie stoją przed managerami i pracodawcami.

Wyłania się nam więc obraz programistów-pasjonatów, zaczynających przygodę z programowaniem od najmłodszych lat, zdecydowanie pewnych siebie i swoich umiejętności. Rekruterzy oraz przyszli pracodawcy stają przed pytaniem: jak z nimi rozmawiać? I jaka oferta będzie atrakcyjna?

Nowe ścieżki rekrutacji

W przyszłym roku na całym świecie ma zabraknąć łącznie miliona programistów, wynika z prognoz infoShare Academy. Pracodawcy prześcigają się w pomysłach, jak przyciągnąć do siebie potencjalnych kandydatów, a ci mogą swobodnie wybierać spośród ofert, aż znajdą tę najbardziej atrakcyjną. Znamienne jest, że ponad 65 proc. ankietowanych zadeklarowało, zadowolenie ze swojej obecnej pracy, jednak równocześnie niemal tyle samo osób deklarowało otwartość na nowe oferty.

Ponad połowa respondentów zmieniła pracę w ciągu ostatnich dwóch lat, a krótkie okresy zatrudnienia w tej branży przestają kogokolwiek dziwić. Programiści mają konkretne oczekiwania względem używanych technologii, warunków pracy oraz wynagrodzenia i nie boją się zmieniać pracodawcy, aby te oczekiwania zostały spełnione.

Taka sytuacja doprowadziła do zmian w procesach rekrutacji. Obecnie mają one z góry określoną strukturę i trwają o wiele krócej, niż jeszcze parę lat temu – o ile nadal standardowym krokiem wydaje się rozmowa z przyszłym przełożonym lub rekruterem/osobą z administracji, o tyle – paradoksalnie – podczas rekrutacji programistów tylko 39 proc. ankietowanych musiało napisać jakikolwiek kod. Czy wynika to z chęci jak najszybszego zakończenia procesu rekrutacji, braku zasobów czy wreszcie możliwości sprawdzenia kodu na platformach open source’owych – ciężko oceniać. Faktem pozostaje, że branża IT doświadcza coraz bardziej dynamicznych zmian i tylko pracodawcy gotowi na te zmiany będą w stanie przyciągnąć do siebie najbardziej utalentowanych programistów na rynku.

Managera zatrudnię

Badanie Stack Overflow dostarcza też ciekawych danych dotyczących planowania ścieżek kariery – według wyników ankiety, prawie 70 proc. respondentów raczej nie planuje awansu pionowego w kierunku managerskim.

Pojawia się tutaj pytanie o powody takich deklaracji. Czy rola managera przestała być atrakcyjna? Czy może taka postawa wynika z braku kompetencji miękkich w branży IT, który to stereotyp zdaje się już od wielu lat pokutować na rynku pracy?

Na początek, warto raz jeszcze wspomnieć, że ponad 80 proc. zapytanych osób traktuje programowanie jako pasję. Takie osoby najczęściej wolą skupić się na poznawaniu nowych technologii i pracy z kodem (ponad 54 proc. osób podaje technologie jako najistotniejszy aspekt pracy, dopiero w dalszej kolejności wspominając o atmosferze lub elastycznym czasie pracy). Ponadto, w opinii zaledwie 29 proc. ankietowanych, wybranie ścieżki managerskiej wiązałoby się z wyższymi zarobkami. W opinii większości, pracując jako programista można więc realizować swoje pasje za podobne (lub wyższe) wynagrodzenie. Takie podejście stoi w opozycji do sytuacji w innych branżach, gdzie awans pionowy stanowi cel dla wielu osób, a często jest wręcz główną drogą prowadzącą do wyższych zarobków.

Dlatego to raczej w pasji do programowania i w braku widocznej różnicy w zarobkach, a nie w braku kompetencji miękkich, należy upatrywać powodów niechęci większości ankietowanych wobec stanowisk managerskich. Według badania, pomimo pokutującego wciąż stereotypu programistów-introwertyków, aż 60 proc. osób zadeklarowało preferencję w kierunku kontaktu osobistego – kontakt online wolałoby jedynie niecałe 30 proc. ankietowanych, a niecałe 11 proc. wolałoby tego kontaktu zupełnie uniknąć. To dowód na stopniowy rozwój umiejętności miękkich, obalający jednocześnie utarty mit.

Wyzwanie dla pracodawców

Z badania wyłania się wyjątkowy zestaw cech opisujący społeczność programistów. To osoby, które odkryły pasję na bardzo wczesnym etapie edukacji, niezmiennie nią podążają, są pewne swoich umiejętności i traktują programowanie nie tylko jako pracę, ale również  hobby. Do tego stopnia, że awans na stanowisko kierownicze nie stanowi dla nich zazwyczaj motywacji. Zamiast tego wolą zmienić pracę, żeby rozwijać się zgodnie ze swoją pasją.

Popyt na programistów wciąż rośnie i nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie ten trend miał się odwrócić, mimo że wiele nowych osób decyduje się dołączyć do branży. Pracodawcy, którzy chcą przyciągnąć do siebie nowe talenty, stoją przed trudnym zadaniem: muszą nie tylko przeprojektować procesy rekrutacyjne, ale także ścieżki rozwoju w firmach tak, aby dopasować je do oczekiwań kandydatów oraz pracowników. W tak dynamicznym środowisku, badania takie jak ankiety Stack Overflow wydają się wręcz niezbędne, aby poznać i lepiej zrozumieć wyzwania stawiane przed nami przez rynek.

Autor: Amanda Słoninka, HR Manager, DataArt