Nadmiernie zestresowani, wypaleni, bez chęci do pracy i większego zaangażowania. To coraz częściej prawdziwy obraz zatrudnionych w wielu organizacjach z różnych zakątków świata. Stres, wypalenie i brak zaangażowania stanowią obecnie jedne z głównych problemów, z jakimi borykają się nie tylko sami pracownicy, ale przede wszystkim pracodawcy. Pracodawcy, którzy muszą umieć skutecznie radzić sobie z nimi, nie tylko by utrzymać odpowiednią efektywność, a tym samym wyniki osiągane przez organizację, ale również by zatrzymać pracowników, którzy zmęczeni zawodową codziennością, mogą poszukiwać dla siebie bardziej przyjaznego miejsca. Właśnie dlatego coraz więcej firm, dbając o swój najcenniejszy zasób – pracowników – decyduje się na wprowadzenie kultury zdrowotnej (corporate wellness), która umożliwia holistyczne spojrzenie na pracownika oraz jego potrzeby i pozwala kompleksowo zadbać o dobrostan fizyczny oraz psychiczny każdego zatrudnionego. Młodsze pokolenia, aktywne obecnie na rynku pracy, w coraz większym stopniu doceniają bowiem nie tylko spójną z ich oczekiwaniami kulturę organizacji, ale również zaangażowanie pracodawcy w obszarze dbania o ich zdrowie i dobre samopoczucie. Czym jest kultura prozdrowotna? Które firmy powinny pomyśleć o jej stworzeniu oraz wdrożeniu i czemu corporate wellness jest tak bardzo potrzebna organizacjom akurat teraz?
Kultura zdrowotna – ale po co to wszystko?
Działanie w zmiennej gospodarce, dynamiczne tempo transformacji i rozwoju nowych technologii, obejmujących kolejne obszary zawodowego życia, lęk związany z przyszłością oraz stabilnością zatrudnienia, nacisk na coraz lepsze wyniki i efektywność, konieczność nieustannego rozwoju oraz stale rosnące oczekiwana własne zatrudnionych sprawiają, że codzienna praca współczesnego człowieka jest sporym wyzwaniem. Towarzyszy jej również stres i wynikające z niego choroby, które oprócz ogólnego złego samopoczucia powodują także, problemy z koncentracją, nieumiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami, a w konsekwencji również spadek efektywności oraz częste absencje. Wszystko to sprawia, że pracownicy nie są w stanie funkcjonować normalnie w środowisku zawodowym i czerpać satysfakcji z wykonywanych każdego dnia obowiązków, a firmy ponoszą coraz większe straty.
Zmiana, jaka w ostatnich latach zaszła na rynku pracy, wymusza na wielu organizacjach tworzenie bezpiecznych, przyjaznych i wpierających zatrudnionych środowisk pracy, które nie tylko pozwalają na prawidłowe funkcjonowanie, skuteczne i efektywne wykonywanie obowiązków, a także stały rozwój, ale również dają poczucie, że pracodawca dba o dobro zatrudnionych, doceniając jednocześnie ich oczekiwania oraz wyznawane wartości. We współczesnej gospodarce i na rynku pracy, na którym współdziałają ze sobą pokolenia o różnych potrzebach, oczekiwaniach i wartościach, w wyścigu o najlepszych zwyciężają te organizacje, które tak jak światowi giganci np. Dell, Motorola czy HP wdrażają corporate wellness. Są to polityki prozdrowotne oparte na założeniu, że całościowa jakość wynika z prawidłowego funkcjonowania poszczególnych części. Człowiek powinien zatem uzyskać równowagę na każdym poziomie swojego życia – fizycznym, umysłowym, emocjonalnym oraz duchowym, by móc czerpać z nich odpowiednią energię. Rolą pracodawcy jest natomiast wspieranie zatrudnionych w osiągnięciu balansu pomiędzy wszystkimi źródłami i pomaganie im w takim ich poukładaniu, by wykorzystywanie każdego z tych obszarów było efektywne.
W praktyce oznacza to zaangażowanie pracodawcy w proces wykształcenia i nauczenia systematycznego prowadzenia zdrowego stylu życia przez zatrudnionych, czyli:
– edukację związaną z szeroko rozumianym zdrowiem: od badań profilaktycznych po wykłady dotyczące snu, odżywiania czy aktywności fizycznej.
Kultura zdrowotna organizacji obejmować powinna zatem odpowiednio przygotowany i dostosowany do potrzeb danej firmy program edukacji powiązany z podnoszeniem kompetencji zatrudnionych, szereg zachęt do stosowania się do określonych wskazówek, rad i wytycznych oraz rozwiązania dodatkowe w postaci benefitów. Mogą być to np. dostawy zdrowej żywności do biura, porady dietetyka, zajęcia jogi, masaże, porady rehabilitantów czy treningi mindfullness, które obok niemal już standardowej opieki medycznej, pozwolą uporządkować każdy z obszarów, który wpływa na zdrowie i samopoczucie pracowników. To od nich bowiem, o czym często zdarza się zapominać zarządzającym, zależą wyniki firmy, jej kondycja, przyszłość oraz konkurencyjność i pozycja na rynku.
Czemu zdrowie i satysfakcja pracownika opłaca się pracodawcy?
Skuteczne wpływanie na poprawę stanu zdrowia, a tym samym samopoczucia pracownika, przekłada się bezpośrednio na podniesienie jego siły, energii i uwagi w pracy, a tym samym jego efektywności i wydajności, oraz co najważniejsze, utrzymanie ich przez dłuższy czas.
Zdrowy i zadowolony pracownik to pracownik szczęśliwy, skoncentrowany i pełen zapału, a ten o którego dobrostan zadbał dodatkowo sam pracodawca, to również pracownik lojalny. Czy to się zatem opłaca? Niewątpliwie bardziej, niż konieczności ponoszenia kosztów braku zaangażowania, nielojalności, absencji czy rotacji pracowników. W czasach, w których coraz częściej spotykamy się z problemem wypalenia pracowników, którzy już po kilku latach aktywności zawodowej poszukują alternatywy oraz ucieczki, by móc zachować balans między pracą i życiem, niezbędne jest pokazanie zatrudnionym, że życie trwa również w pracy. Pracy, która może być miejscem sprzyjającym odczuwaniu szczęścia i takim, do którego chodzi się z przyjemnością i chęcią do działania, ale przede wszystkim, w którym jest się wydajnym i zadowolonym. Nie bez powodu kolejne firmy testują 6-godzinne dni pracy, czy 4-dniowe tygodnie. Korzyści wynikające z corporate wellness czerpane przez pracownika, to korzyści dla pracodawcy w postaci lepszych wyników zatrudnionych przekładających się na lepsze wyniki całej organizacji.
Prozdrowotna czyli jaka?
Koncepcja corporate wellness narodziła się w latach 80-tych i była odpowiedzią na stale rosnące koszty opieki medycznej w amerykańskich korporacjach. Zakłada ona, że stan psychofizyczny człowieka ma wpływ na jego efektywność i zaangażowanie w pracę, w związku z czym jednym z celów pracodawcy powinno być dbanie o zdrowie i rozwój pracownika oraz patrzenie na niego w sposób podmiotowy i indywidualny. Corporate wellness jest niczym innym jak nauką zdrowego stylu życia przeniesionym na grunt organizacji, która ma zapewnić dobre samopoczucie i harmonię dając jednocześnie możliwość uzyskania maksymalnej efektywności oraz wydajności w życiu prywatnym i pracy. Programy wellness zakładają zwykle edukację i rozwój kompetencji pracownika w obszarze: aktywności fizycznej, właściwego odżywiania, umiejętności regeneracji oraz radzenia sobie ze stresem i emocjami, w celu pełnego wykorzystania własnego potencjału zatrudnionych oraz osiąganie przez nich satysfakcji zawodowej i życiowej. Częścią kultury zdrowej firmy jest również stosunek pracodawcy do absencji, zwolnień lekarskich i problemów zdrowotnych pracowników. Osoba zatrudniona w firmie z poprawną kulturą prozdrowotną musi czuć, że nie jest źle postrzegane, gdy chory pracownik jest nieobecny w pracy i nie bać się korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Ważne również jest, by pracownicy nie obawiali się wykorzystywać urlopów wypoczynkowych czy robić przerw w trakcie pracy. Istotne jest bowiem, by osoby pracujące miały czas na regenerację i wypoczynek. W funkcjonującym obecnie trendzie „aktywności” całkowicie zaniedbuje się odpoczynek, a także niezbędną regenerację. Tymczasem jedno i drugie stanowi podstawę do wysokiej wydajności i chęci do pracy. Dzięki pracy chronobiologów wiemy, że uwaga ludzka spada co 90-120 minut, dlatego po takim właśnie czasie aktywności należy zrobić krótką 5-10 minutową przerwę i poświęcić ją na ćwiczenia ruchowe. Aktywność fizyczna w trakcie przerw wpływa nie tylko na polepszenie koncentracji, dzięki odpowiedniemu dotlenieniu mózgu, ale również przynosi ulgę w bólach pleców, karku, nadgarstków oraz stawów poprzez rozruszanie napiętych mięśni. I takie zachowania powinny być promowane przez firmy i osoby zarządzające.
Organizacja promująca zdrowy styl życia, utrzymuje również równowagę pomiędzy wymaganiami stawianymi pracownikowi, a udzielanym mu wsparciem. Działanie takie służy utrzymaniu stałego poziomu zaangażowania. Gdy szala przechyla się na rzecz wymagań, co jest niestety częstym zjawiskiem, pracownik nie uzupełnia swoich zasobów, lecz nadal je eksploatuje, co często prowadzi do jego wypalenia.
Firma z poprawnie wdrożoną kulturą prozdrowotną musi posiadać dodatkowo drożne i skuteczne kanały komunikacji niezbędnych do dostarczania zatrudnionym odpowiednich komunikatów oraz wiedzy. Jasne zasady całego programu powinny być przekazywane w prosty, sprawny i zrozumiały dla różnych stanowisk sposób, tak by niemal od razu dało się je zastosować w odniesieniu do codzienności każdego pracownika. „Zdrowa” organizacja, z poprawnie przygotowaną i wdrożoną kulturą zdrowotną pochwalić się może również skutecznością swoich działań na wszystkich szczeblach wewnętrznej hierarchii. W przypadku wdrażania bowiem systemów wpływających na zachowania ludzkie niezwykle ważne jest, by w cały proces byli zaangażowani zarządzający, dając przykład swoim podwładnym, zatem wiedza i praktyka powinny rozchodzić się kaskadowo w dół. Co zatem mogą i powinny robić organizacje?
Jak motywować do zdrowia?
Do najlepszych sposobów motywowania i budowania postaw prozdrowotnych wśród pracowników należą:
– tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi;
– zapewnianie przestrzeni kreatywnych w organizacji;
– przygotowywanie programów dostosowanych do różnych potrzeb zatrudnionych oraz poziomu ich aktualnej wiedzy i percepcji;
– wspieranie pracowników w inicjatywach prozdrowotnych;
– stałe podnoszenie ich wiedzy i kompetencji w obszarze zdrowia fizycznego i psychicznego;
– dostarczanie rozwiązań pomagających we wdrażaniu nabytej wiedzy i kompetencji;
– systemy nagród i zachęt wspomagających;
– wpieranie i motywowanie pracowników na płaszczyźnie utrzymania nabytych prozdrowotnych nawyków.
Sposobów tworzenia kultury wspierającej rozwój pracownika jest wiele, ale obserwując praktyki wprowadzane w ostatnich latach przez firmy na rynkach zachodnich zauważyć można trend związany ze świadomym budowanie kultury zdrowotnej w organizacjach. Poprawa ogólnych warunków pracy, rozwój wiedzy i kompetencji pracowników w obszarze ich zdrowia oraz oferowane rozwiązania pokazują, że coraz większy nacisk kładziony jest na wdrażanie programów wspierających samopoczucie i kondycję zdrowotną pracowników, w rozumieniu o wiele szerszym niż tylko medyczny – koncentrując się na całościowym rozwoju psychofizycznym pracownika. Pracownicy spełniający swoje obowiązki efektywnie, wydajnie i z dużym zaangażowaniem stanowią dla każdego pracodawcy największą wartość. Z kolei dla osób pracujących istotne jest by osiągać wysokie wyniki, utrzymywać stały poziom energii zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym oraz odczuwać satysfakcję z codzienności. Zrozumienie tej zależności przez obie strony i ich otwartość oraz wzajemna kooperacja na tej płaszczyźnie mogą nie tylko przynosić obopólne korzyści (finansowe i pozafinansowe), ale również stanowić o atrakcyjności organizacji dla pracowników oraz stać się wyznacznikiem jej konkurencyjności na rynku.
„W zdrowym ciele zdrowy duch” we współczesnym świecie przysłowie to nabiera nowego znaczenia, gdyż obecnie nie dotyczy już tylko jednostki, ale całych, funkcjonujących w wielu krajach i na wielu kontynentach organizacji. Nie warto zatem już dłużej zastawiać się nad słusznością wdrażania corporate wellness, jest to bowiem polityka potrzebna obecnie każdej, nawet najmniejszej organizacji.
Autor: Sylwia Rogala-Marciniak, Trener i
Certyfikowany Nauczyciel MBSR, MBCL, Nowe Motywacje
