Aż 84 proc. respondentów badania Hays Poland wskazało, że najwyższe stanowiska w ich firmach zajmują mężczyźni. Wśród firm z branży finansowo-księgowej odsetek kobiet w zarządach wynosi jedynie 18 proc.
Według danych Eurostatu Polska ma jeden z najwyższych w Unii Europejskiej odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych (41,8 proc.). Ale według analiz firmy Deloitte, w radach nadzorczych udział ten ledwie przekracza 15 proc., a w zarządach firm spośród ponad niemal 500 spółek z głównego parkietu giełdy – jedynie 6,3 proc.
Potwierdza to badanie Hays Poland 2018 „Kobiety na rynku pracy – równe szanse i elastyczność”, według którego aż 84 proc. najwyższych stanowisk w firmach zajmują mężczyźni. Podobnie jest w branży finansowo-księgowej, gdzie odsetek mężczyzn zarządzających wynosi 80 proc.
Jakiej płci jest osoba zarządzająca firmą, w której pracujesz?
| Polska | Finanse i księgowość | |
| Kobieta | 15% | 18% |
| Mężczyzna | 84% | 80% |
| Nie wiem | 1% | 2% |
Reprezentacja kobiet na stanowiskach managerskich jest nieco wyższa. Dla 60 proc. ankietowanych ze wszystkich branż bezpośrednim przełożonym jest mężczyzna, podczas gdy w branży finansowo-księgowej kobiety na stanowiskach menedżerskich stanowią niemal 50 proc. kadry kierowniczej. Kobiety dominują również na stanowiskach specjalistek w ramach zespołów podległych managerom. W branży finansowo-księgowej ponad 60 proc. respondentów wskazało, że większość ich współpracowników – członków zespołu – to kobiety.
Jakiej płci jest Twój bezpośredni przełożony?
| Polska | Finanse i księgowość | |
| Kobieta | 37% | 49% |
| Mężczyzna | 60% | 48% |
| Brak przełożonego | 3% | 3% |
Jakiej płci są członkowie zespołu, w którym pracujesz?
| Polska | Finanse i księgowość | |
| W większości kobiety | 45% | 63% |
| W większości mężczyźni | 34% | 25% |
| Równa liczba kobiet i mężczyzn | 21% | 12% |
Kobiety mają coraz większy apetyt na sukces
Przyczyną dominacji mężczyzn na najwyższych stanowiskach lub w określonych branżach nie są niższe kwalifikacje kobiet. W ostatnich kilkunastu latach kobiety stanowiły aż 65 proc. absolwentów uczelni wyższych w Polsce. Wydaje się zatem, że ścieżka kariery kobiet jest trudniejsza i – od pewnego poziomu zajmowanego w organizacji – może wymagać dodatkowego wysiłku. Mniejszy odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych może również wynikać ze sposobu, w jaki firmy planują rozwój talentów oraz awanse w swoich strukturach. Często w rezultacie tych działań kobiety mają mniejsze szanse na realizację swoich ambicji zawodowych oraz rozwój kariery.
W konsekwencji kobiety często mierzą niżej niż mężczyźni. Wynika to również z dotychczas zajmowanych przez nie stanowisk. Z badania Hays Poland wynika, że mężczyźni są tak samo zadowoleni z zajmowanego obecnie stanowiska jak kobiety, jeśli spojrzeć na rynek pracy ogólnie. Różnice w poziomie zadowolenia z zajmowanego stanowiska ujawniają się jednak w kontekście branży firmy. Kobiety związane z sektorem finansowo-księgowym nieco niżej oceniają swoją satysfakcję niż panie w innych branżach.
Czy jesteś zadowolony/ zadowolona z poziomu obecnie zajmowanego stanowiska?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Bardzo zadowolony/a | 14% | 10% | 15% |
| Zadowolony/a | 51% | 52% | 49% |
| Trudno powiedzieć | 19% | 20% | 20% |
| Niezadowolony/a | 12% | 16% | 13% |
| Zdecydowanie niezadowolony/a | 4% | 2% | 3% |
Większość kobiet biorących udział w badaniu aspiruje do objęcia stanowiska wyższego o jeden poziom, podczas gdy mężczyźni z większym optymizmem patrzą na swoje możliwości oraz cele i częściej aspirują na wyższe stanowiska. 21 proc. mężczyzn (w porównaniu z 12 proc. kobiet ogólnie w Polsce i 14 proc. kobiet w branży finansowej) aspiruje do poziomu dyrektora zarządzającego lub prezesa, 27 proc. na stanowiska dyrektorskie, 12 proc. (wobec 8 proc. kobiet) do roli właściciela firmy.
Jaki poziom stanowiska musisz objąć, aby uważać siebie za osobę, która odniosła sukces?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | ||||
| Oznaczające sukces | Obecnie zajmowane | Oznaczające sukces | Obecnie zajmowane | Oznaczające sukces | Obecnie zajmowane | |
| Praktykant/ Stażysta | 0% | 1% | 0% | 0% | 0% | 0% |
| Asystent | 0% | 3% | 0% | 1% | 0% | 1% |
| Specjalista | 2% | 24% | 3% | 28% | 3% | 15% |
| Samodzielny Specjalista | 12% | 25% | 17% | 32% | 11% | 29% |
| Menedżer/ Kierownik | 33% | 30% | 30% | 28% | 21% | 32% |
| Dyrektor | 27% | 11% | 28% | 7% | 27% | 12% |
| Dyrektor Zarządzający/ Prezes | 12% | 2% | 14% | 4% | 21% | 6% |
| Właściciel | 8% | 1% | 8% | 0% | 12% | 3% |
| Inne* | 6% | 3% | 0% | 0% | 5% | 2% |
* Wśród innych respondenci wymieniali stanowiska związane z ekspertyzą, nauką, role zarządowe oraz niezależne – np. doradca. Podkreślali również społeczny wymiar sukcesu, niezwiązanego z zajmowanym stanowiskiem oraz fakt, iż nazwa stanowiska ma drugorzędne znaczenie wobec zakresu obowiązków, odpowiedzialności oraz możliwości realizacji swojej ambicji.
Pozytywne zmiany widoczne są jednak w zakresie planowania swojej ścieżki kariery. To z pewnością efekt rozwiązań wprowadzanych coraz chętniej przez firmy. W rezultacie, w porównaniu z 55 proc. kobiet, które rok wcześniej nie miały sprecyzowanego planu kariery, w 2018 roku było to 36 proc. we wszystkich branżach i 32 proc. w branży finansowo-księgowej.
Czy masz opracowany plan rozwoju kariery?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Tak | 37% | 38% | 44% |
| Przynajmniej częściowo | 27% | 30% | 24% |
| Nie | 36% | 32% | 32% |
Odwaga w myśleniu o swojej karierze wynika z obserwowanego przez kobiety wsparcia ze strony organizacji. Firmy najczęściej wspierają rozwój swoich pracowników umożliwiając im udział w zewnętrznych kursach i szkoleniach. Pozytywnym sygnałem jest to, że kobiety otrzymują taką samą szansę na kształcenie jak mężczyźni. W poprzednim roku różnica między mężczyznami i kobietami w zakresie dostępności szkoleń była widoczna. W 2018 roku kobiety również – tak samo często jak mężczyźni – mówiły o otrzymywanym wsparciu w postaci doradztwa w planowaniu kariery i programów mentoringowych.
Czy pracodawca pomaga realizować Twój plan rozwoju?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Tak | 37% | 36% | 41% |
| Przynajmniej częściowo | 29% | 32% | 24% |
| Nie | 34% | 32% | 35% |
W jaki sposób pracodawca pomaga realizować Twój plan rozwoju?*
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Umożliwia uczestnictwo w zewnętrznych kursach i szkoleniach | 69% | 46% | 78% |
| Oferuje doradztwo w zakresie planowania kariery lub mentoring | 35% | 16% | 34% |
| Organizuje wewnętrzne szkolenia | 52% | 64% | 58% |
| Dokonuje regularnej oceny moich wyników | 69% | 70% | 71% |
| Przedstawia ścieżki kariery w organizacji i perspektywy awansu | 43% | 44% | 46% |
| Inne** | 13% | 10% | 12% |
* Procenty nie sumują się do 100, ponieważ można było zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.
Kobiety równie często jak mężczyźni starały się o promocję w 2018 roku. Otrzymywały go również tak samo często jak mężczyźni.
Czy w trakcie ostatnich 12 miesięcy ubiegałeś/ ubiegałaś się o awans?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Tak | 35% | 36% | 37% |
| Nie | 65% | 64% | 63% |
Kiedy ostatnio awansowałeś/ awansowałaś?
| Kobiety | Kobiety – branża finansowo-księgowa | Mężczyźni | |
| Mniej niż 6 miesięcy temu | 14% | 14% | 15% |
| 6-12 miesięcy temu | 16% | 18% | 13% |
| 1-2 lata temu | 24% | 24% | 23% |
| 2-5 lat temu | 26% | 34% | 25% |
| Ponad 5 lat temu | 20% | 10% | 24% |
– Kobiety umacniają swoją pozycję w polskim biznesie, coraz częściej obejmując strategiczne role w swoich organizacjach. Zyskujemy więcej biznesowej pewności i stajemy się bardziej świadome tego, jaką wartość dodaną możemy wnieść do firmy. A polskie businesswomen są niezwykle kompetentne, mają ogromną wiedzę i niesamowity apetyt na to, aby ciągle ją poszerzać – tłumaczy Magdalena Wereda-Kolasińska FCMA, CGMA, Dyrektor ds. Finansów w PZU Zdrowie.
– Dodatkowo, my, kobiety mamy wizję swojej przyszłości, którą mimo niejednokrotnie różnych okoliczności jesteśmy wysoce zdeterminowane nieustannie realizować. Optymizmem napawa to, że cenimy siebie coraz bardziej i znamy swoją wartość. Co więcej, nie znosimy kompromisów w zakresie ścieżki, którą obrałyśmy. Ważne, by nasi koledzy również zaufali naszym kompetencjom i umożliwili udowodnienie nowym organizacjom oraz nowym branżom, że potrafimy równie, a może i bardziej efektywnie zarządzać obszarami biznesowymi. Kobiety dojrzały do ról wymagających odwagi, męskich decyzji i kobiecej subtelności. Wystarczy to tylko docenić i sprawnie wykorzystać dla dobra inwestorów i właścicieli – dodaje Magdalena Wereda-Kolasińska.
Kobiety na finansowym szczycie?
Jest szansa na to, że rynek pracy i świat finansów będzie jeszcze bardziej sfeminizowany. W miarę postępującej automatyzacji i robotyzacji, na znaczeniu będą zyskiwać kompetencje miękkie, które bardzo często są domeną kobiet.
– Jak wynika z raportu przygotowanego przez World Economic Forum, na przestrzeni najbliższych lat zmieni się profil najbardziej pożądanych kompetencji pracowników. W 2020 na znaczeniu zyska między innymi inteligencja emocjonalna oraz elastyczność poznawcza. Dla specjalistów z dziedziny finansów zmieniające się środowisko stanowi ogromną szansę wyjścia poza dotychczasową, techniczną strefę komfortu i wykorzystania rozwijających się technologii jako sposobu na tworzenie wartości dla swoich organizacji. Aby sprostać wyzwaniu muszą doskonalić nowe umiejętności i kompetencje, by utrzymać łatwość znalezienia zatrudnienia i być konkurencyjnymi w cyfrowym świecie. Muszą również rozwinąć swoje umiejętności społeczne i komercyjne, aby lepiej prowadzić narrację biznesu, generować nowe rozwiązania biznesowe oraz skutecznie współpracować z kolegami z całej organizacji i zewnętrznymi interesariuszami. W tym kobiety mogą wieźć prym – mówi Jakub Bejnarowicz, dyrektor regionalny na Europę, Association of International Certified Professional Accountants.
