Wypalenie zawodowe to dziś jedno z najpoważniejszych wyzwań w świecie pracy. Jeszcze niedawno kojarzone głównie z zawodami wymagającymi ciągłego kontaktu z ludźmi, dziś dotyka praktycznie wszystkich – niezależnie od branży czy stanowiska. Presja wyników, nieustanne tempo zmian, brak równowagi między życiem prywatnym a zawodowym, stres, który nie daje odetchnąć – z tym mierzą się zarówno młodzi jak i starsi stażem pracownicy. Coraz częściej zaangażowanie zamienia się w przeciążenie, a praca zamiast satysfakcji przynosi zmęczenie i frustrację.

Jedynie 16 proc. Polaków czuje się dobrze w swojej pracy. Takie dane znajdziemy w raporcie przygotowanym przez UCE RESEARCH i ePsycholodzy.pl. Przedstawione w dokumencie wyniki badań wskazują, że 78 proc. z nas doświadcza przynajmniej jednego z symptomów wypalenia zawodowego – wśród których znajduje się między innymi silne zmęczenie i brak energii – a 6 proc. nie potrafi określić się w tej kwestii. Oznacza to, że nawet 84 proc. Polaków może doświadczać wypalenia zawodowego.

– Satysfakcja z pracy nie jest dana raz na zawsze. W dużej mierze zależy nie tylko od warunków, w jakich funkcjonujemy, lecz także od naszej postawy wobec zadań i zespołu – mówi Magda Pietkiewicz, twórczyni platformy Enpulse. – Warto przy tym odróżnić naturalne zmęczenie, które można zredukować odpoczynkiem, od wypalenia zawodowego, które jest zjawiskiem przewlekłym i głębszym. Wypalenie wpływa na relacje, osłabia poczucie własnej wartości, obniża motywację i w dłuższej perspektywie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych – dodaje.

Wypalenie zawodowe nie pyta o metrykę

Każdy pracownik może przeżywać wypalenie zawodowe – bez względu na wiek, stanowisko czy doświadczenie. Nie jest przywilejem osób z wieloletnim stażem, ani „chorobą” tych, którzy dopiero stawiają pierwsze kroki w pracy. Dotyka i specjalistów zmagających się z rutyną codziennych zadań, i menedżerów dźwigających odpowiedzialność za zespół. Tutaj nie liczy się metryka – decydują długotrwałe przeciążenie i brak równowagi między wysiłkiem a odpoczynkiem.

– Mechanizm wypalenia zawodowego ma pewne wspólne elementy: stopniowe wyczerpanie, utratę satysfakcji z pracy i osłabienie motywacji. Jednak sama droga do tego stanu nigdy nie przebiega identycznie. Kształtują ją indywidualne doświadczenia, wiek, sytuacja życiowa czy sposób radzenia sobie z wyzwaniami. To, co dla jednej osoby będzie chwilowym spowolnieniem, dla innej może stać się punktem krytycznym – podkreśla Magda Pietkiewicz.

Pokolenie X

Pokolenie X (1965–1980) dorastało w cieniu transformacji ustrojowej, strajków i wysokiego bezrobocia. Te doświadczenia odcisnęły na nim silne piętno – ukształtowały potrzebę stabilizacji i bezpieczeństwa. Dla wielu z nich lojalność wobec pracodawcy jest czymś naturalnym. To dlatego nierzadko spędzają w jednej firmie całe lata. Badania Pracuj.pl pokazują, że średni staż pracy u jednego pracodawcy wynosi w ich przypadku około 10 lat. Iksy mocno utożsamiają się z miejscem pracy, czują odpowiedzialność za wyniki i wierzą, że konsekwencja, oddanie i ciężka praca zostaną nagrodzone pewnym zatrudnieniem i uznaniem. Ale właśnie ta lojalność bywa dla nich największą pułapką – zostają w organizacjach, które nie zawsze odwzajemniają ich zaangażowanie.

– Psychologowie mówią dziś o „loyalty fatigue” – zmęczeniu lojalnością. To ten moment, w którym ktoś, kto latami był wierny firmie, oddany i zaangażowany, nagle zaczyna czuć, że jego wysiłek nie ma znaczenia. Entuzjazm gaśnie, energia się kończy, a na jej miejsce wchodzą frustracja, poczucie niedocenienia i rezygnacja. Zamiast satysfakcji z pracy pojawia się znużenie i spadek motywacji. Czuje się niepotrzebny, traci poczucie sensu w pracy. – zaznacza Magda Pietkiewicz. – Dla organizacji to sygnał alarmowy. Bo pracownicy, którzy mieli być najmocniejszym filarem zespołu, mogą stać się bierni i zniechęceni. Pokolenie X pokazuje nam wyraźnie: lojalność jest ogromnym kapitałem – ale tylko wtedy, gdy jest wzajemna. Jeśli firma nie daje uznania, informacji zwrotnej, poczucia wpływu, poczucia sensu w pracy czy możliwości rozwoju, to, co miało być wartością, staje się początkiem wypalenia – dodaje ekspertka.

Pokolenie Y

Milenialsi, czyli ci urodzeni w latach 1981-1996, dorastali w atmosferze nieustannej presji na wyniki – od szkolnych ocen, przez wymagania akademickie, aż po pierwsze doświadczenia zawodowe. To zaszczepiło im ambicję, perfekcjonizm i gotowość do pracy ponad siły, które generują wypalenie zawodowe. Dodatkowo, wielu z nich pamięta lęki rodziców związane z wysokim bezrobociem lat 90., co przełożyło się na przekonanie, że wartość zawodową trzeba stale udowadniać. Badania Deloitte pokazują, że trzech na czterech przedstawicieli tego pokolenia w Polsce co tydzień inwestuje w rozwój zawodowy – ucząc się, zdobywając certyfikaty, doskonaląc kompetencje. Wszystko to tworzy obraz pokolenia, które z jednej strony napędzane jest ambicją i chęcią osiągnięć, z drugiej – balansuje na granicy przemęczenia i wypalenia.

– To pokolenie, które chce łączyć sukces zawodowy z satysfakcją w życiu prywatnym. Paradoks polega na tym, że w praktyce rzadko pozwalają sobie na prawdziwą regenerację. Zawsze jest jeszcze jedno zadanie, dodatkowa zmiana, projekt czy wiadomość, na którą trzeba odpowiedzieć. Praca wdziera się w codzienność: czy to przez telefon i komputer, czy przez poczucie obowiązku, że trzeba „dać z siebie więcej”. W efekcie odpoczynek coraz częściej bywa traktowany jak luksus, a nie naturalna potrzeba. To dlatego wielu młodych ludzi wpada w pułapkę pracoholizmu – komentuje Magda Pietkiewicz. – Dla firm to sygnał ostrzegawczy: kiedy najbardziej ambitne i zaangażowane osoby tracą energię i poczucie sensu, konsekwencje odczuwa cała organizacja – podkreśla.
_________________________________________________________________________________________

Magda Pietkiewicz jest ekspertem od HR i twórczynią platformy Enpulse, która służy do badania zaangażowania pracowników. Od ponad 20 lat zbiera doświadczenie i umiejętności w biznesie tworząc innowacyjne projekty we współpracy z największymi międzynarodowymi i lokalnymi markami. Współwłaścicielka firmy Zmotywowani.pl, firmy z ponad 10-letnim doświadczeniem w konsultingu HR, której częścią jest Enpulse – platforma badająca zaangażowanie pracowników. Magda posiada tytuł MBA w zakresie zarządzania biznesem uzyskany na Oxford Brookes University.

Enpulse to nowoczesne narzędzie dla firm, które chcą zrozumieć i wzmacniać zaangażowanie pracowników. Platforma łączy badania opinii z inteligentną analizą danych, aby wskazać, co realnie wpływa na motywację i efektywność zespołów. Na podstawie wyników Enpulse dostarcza organizacjom jasne rekomendacje i gotowe rozwiązania – wspierające liderów w podejmowaniu trafnych decyzji i budowaniu zdrowej kultury pracy.

______________________________________________________________

Zadbaj o dobrostan pracowników, zanim wypalenie stanie się faktem – przeczytaj więcej w naszym serwisie:

Polski leadership bez tabu
Dlaczego praca w HR bywa wyczerpująca?
Wypalenie liderów a zaangażowanie zespołu
Pracoholizm – pozorny zysk, realna strata