W dniu 22 marca 2017 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że niezgodną z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa jest niemożność wytoczenia powództwa przez pracownika tymczasowego przed sądem, w którego okręgu taka praca tymczasowa była, jest lub miała być wykonywana.
Przypominamy, że zgodnie z art. 24 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, roszczenia pracownika tymczasowego rozpatruje sąd pracy właściwy ze względu na siedzibę agencji pracy tymczasowej zatrudniającej tego pracownika.
Pracownicy zatrudnieni w oparciu o Kodeks pracy mają prawo, zgodnie z art. 461 §1 kpc, wytoczyć powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd w którego okręgu znajduje się zakład pracy.
Trybunał Konstytucyjny ocenił, że art. 24 ustawy może stanowić ograniczenie dostępu do sądu poprzez konstytucyjnie nierówne potraktowanie pracowników tymczasowych oraz pozostałych.
Zdaniem Trybunału, zgodnie z konstytucyjną zasadą ochrony pracy, państwo ma obowiązek stwarzania gwarancji ochrony pracowników. Jedną z nich jest zaś zapewnienie przez ustawodawcę prawa do rozpoznania sprawy dotyczącej roszczeń pracowników, w tym pracowników tymczasowych, przez właściwy sąd tj. taki, który byłby ze względu na charakter sprawy „najbardziej odpowiedni” do przeprowadzenia postępowania i wydania rozstrzygnięcia.
Zdaniem Trybunału, taką gwarancją ochrony pracowników może być m.in. przyjęcie właściwości przemiennej w sprawach z zakresu prawa pracy tj. takiej z jakiej mogą skorzystać pracownicy „kodeksowi”.
Dla pracodawców zatrudniających pracowników tymczasowych oznaczać to będzie zatem, że nie będą oni mogli wnosić o przeniesienie sprawy do sądu właściwego z uwagi na swoją siedzibę. Ponadto, pracodawcy nie mogą określić takiej właściwości np. w umowie o pracę, niezależnie od rodzaju zatrudnienia pracownika. W orzecznictwie dominuje bowiem pogląd, że w sprawach z zakresu prawa pracy strony nie mogą skorzystać z art. 46 §1 kpc tj. nie mogą umówić się na piśmie (np. w umowie o pracę) o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego.
Przeniesienie sprawy możliwe będzie jedynie za zgodą pracownika, gdy strony zgodnie wniosą o rozpoznanie sprawy przez inny sąd równorzędny, jeżeli przemawiają za tym względy celowości, zgodnie z art. 461 §3 kpc. Takie rozwiązanie oznacza zatem możliwość zawarcia swoistej umowy o właściwość sądu dopiero po powstaniu sporu, i to pod kontrolą sądu.
Obecnie trwają prace nad nowelizacją ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, które zakładają uchylenie komentowanego przepisu.
Autor: Magdalena Sudoł, adwokat w Kancelarii Radców Prawnych Czublun Trębicki
